zondag 19 maart 2023

Hayeks vrije markt is niet hetzelfde als neoliberalisme

Merijn Oudenampsen en Bram Mellink zetten Friedrich Hayek in hun voorwoord bij het boek De weg naar slavernij neer als wegbereider van het hedendaagse neoliberalisme. Dat dit niet hetzelfde is als de vrije markt, wordt duidelijk als je Hayek leest. Het neoliberalisme kenmerkt zich door machtsvergroting en belangenbescherming van grote bedrijven. Zij schakelen hiermee concurrentie uit en dicteren de planning van de economie. Hayek pleit juist voor concurrentie als grondbeginsel van de vrije markt, met een planning die voor iedereen beïnvloedbaar is.

In het hedendaags neoliberaal systeem wordt hier zelden aan voldaan. Dit komt mede door het gebrekkig functioneren van de democratie. De lobby heeft meer invloed op keuzes van politici dan de stem van de burger. Hierdoor kunnen grote bedrijven hun macht verder uitbreiden en hun belangen verder beschermen. In de naoorlogse tijd van Hayek kwam het dictaat van autoritaire overheden, vandaag de dag zijn dit de bedrijven.

Stel dat politici het concurrentiebeginsel uitwerken, dan zou dit volgens Hayek een decentrale planning faciliteren en hiermee een vrije markt creëren. Of dit leidt tot een systeem dat rechtvaardiger is dan de huidige wereld, is een open vraag. Maar anders dan Oudenampsen en Mellink suggereren, is het in elk geval niet eerder werkelijk geprobeerd.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten