Bookify, Groovebook en Bubi

Het was deze week weer raak, op de Staat van het Boek. Progressief en conservatief vlogen elkaar in de haren, een beeld dat inmiddels griezelig vertrouwd aandoet. Kluun, die zijn boeken promoot via Facebook en Twitter, pleitte voor een omslag van lezen als individuele naar sociale activiteit. "De rol van de boekhandel als adviseur geldt alleen nog in niches. Die rol is overgenomen door vrienden."

Kluun kreeg weinig bijval uit de hoek van de uitgevers. Mai Spijkers zei: "Al die social media platforms, daar geloof ik niet zo in. Beter concentreren op het boek, dat levert meer op."

Dat Bol.com, het e-boek en Twitter voor ingrijpende veranderingen hebben gezorgd: daarover bestaat weinig discussie. De onenigheid gaat over de mate waarin en de manier waarop het boekenvak op de veranderingen zou moeten inspelen. Tussen klakkeloos omarmen en alles bij het oude laten ligt een veld aan mogelijkheden. Die worden alleen nog vaak over het hoofd gezien, omdat het debat zo gepolariseerd verloopt.

Terwijl er veel op het spel staat. Boekenvakkers lopen het risico in dezelfde val te trappen als film- en muziekbonzen. Ook daarvoor werd op de Staat van het Boek gewaarschuwd, maar of dat enig effect zal hebben?

De muziek- en filmindustrie krabbelen sinds zeer korte tijd weer wat op, meer ondanks dan dankzij zichzelf. De hoop is gevestigd op streaming-diensten, de opvolgers van het downloaden. Zij lijken echt als businessmodel voor het internettijdperk te worden omarmd. Kijk naar video-on-demand platformen als Mubi, Pathe Thuis en Ximon. En, voor muziek, naar Spotify en Grooveshark.

Streaming is feitelijk een verkapt abonnementssysteem. Het beoogt een synergie tussen kopen en lenen. Met de eerste heeft het gemeen dat je - mits online - altijd en overal toegang hebt tot je liedjes, concerten, speelfilms en documentaires. Met de tweede dat deze niet echt in je bezit komen, maar dat je ze alleen van het internet gebruikt.

Dat maakt streaming voor gevestigde marktpartijen ook zo pikant. Lees: voor boekhandel en bibliotheek. Waar platenzaak en videotheek de slag al zo goed als verloren hadden toen Spotify en Ximon hun intrede deden, is voor de traditionele boekenketen het afbrokkelen pas net begonnen. Digitaal lezen wacht nog altijd op de grote doorbraak, en de boekverkopen zijn tussen 2010 en 2011 eigenlijk pas voor het eerst hard teruggelopen. Hebben we daarom nog geen Bookify, Groovebook of Bubi? Uit angst van de oude spelers om hun positie te verliezen?

Laten we hopen van niet - want met zo'n soort instelling voerde de film- en muziekindustrie zichzelf óók naar de slachtbank.

Boekenliefhebbers, met name digitale lezers, zijn intussen het kind van de rekening. Zij zouden met een Nederlandse streaming-dienst voor boeken verlost zijn van het creëren van nieuwe opslagruimte. Ook zou het hen misschien wel minder materialistisch maken. Want wie koopt (of kocht) er nooit boeken, films of cd's, alleen maar voor de heb? Of om ermee te pronken tegenover vrienden? Het mooie van streaming is, dat dat laatste gewoon mogelijk blijft. Zoals je met Spotify je afspeellijst deelt, kun je dat straks hopelijk ook doen met de boeken die je leest. Websites als Goodreads maken het sociale lezen al een beetje werkelijkheid. Nu zijn uitgeverij en boekhandel aan zet.