dinsdag 24 januari 2012

Literaturfest met flinke dosis zelfspot

Een bezoek aan Literaturfest en het Koninklijk Concertgebouworkest: een groter contrast bestaat bijna niet. Was het Concertgebouw afgelopen vrijdag voor zo'n 90 procent gevuld met 50-plussers, de Rode Hoed werd gisteravond veroverd door de netwerkgeneratie. Opvallend, want die jongeren lezen toch niet meer? Waarom zouden ze dan zo massaal op een talkshow over literatuur afkomen?

Allereerst: om te genieten van levendige conversaties over boeken, hoef je die boeken natuurlijk niet per se gelezen te hebben. Zoals het nagesprek over een voetbalwedstrijd ook regelmatig leuker is dan de wedstrijd zelf. Maar het succes van Literaturfest schuilt vooral in een slim doordacht concept.

Ernst-Jan Pfauth, Toine Donk en Tim de Gier, zelf nog niet helemaal vrij van babyvet, voelen de literatuur- (en cultuur)beleving van hun generatiegenoten feilloos aan. Zij zitten niet te wachten op zalvende woorden van de zedenpredikers van de literaire canon. Zij willen geen boeken analyseren volgens de schoolse regeltjes van vertelperspectief, titelverklaring en motieven. Zij schamen zich er niet voor hun klassiekers niet te kennen. "Niet gehinderd door enige kennis van zaken", luidt het veelzeggende motto van Literaturfest.

Een motto met een flinke dosis ironie en zelfspot - nog zo'n typische eigenschap van deze generatie. Want Pfauth, Donk en De Gier stellen zich ook kwetsbaar op. Ze laten zich met de grond gelijk maken door belezen heren, die juist wél kennis van zaken hebben. Zo fileerden P.F. Thomése en Bas Heijne gisteravond Donk, die Houellebecq met Phil Collins vergeleek vanwege diens gebrekkige stijlgevoel. Misverstand: de Franse schrijver boort, door opzettelijk niet-literair te schrijven, juist een heel nieuw domein aan in de literatuur. Zijn boeken zijn een regelrechte provocatie van de bekrompen normen van de literaire politie.

De losse, meanderende conversaties beginnen luchtig, met een kwinkslag, maar monden steeds weer uit bij de vraag: wat kenmerkt literatuur? Uit geheel vrije wil volgt een jonge generatie dus een stevig college literatuur-analyse. Maar niet eentje volgens de boekjes. Zo kweekt Literaturfest enthousiasme voor het lezen van literatuur. Een knap staaltje leesbevordering.

2 opmerkingen:

  1. Inderdaad grappig hoe de "oude" generatie bij Literaturfest toch aan het woord komt, en zo de hele avond van de nodige inhoud voorziet. Maar toch zijn deze drie jongens bepaald niet dom en ontstijgen ze het "ik mag toch ook een mening hebben en die is net zo goed als die van jou", wat ik soms van leerlingen mocht horen. Waarschijnlijk omdat oud en jong hier met interesse naar elkaar luisteren.

    BeantwoordenVerwijderen